Dearvvašvuohta, oahpahus ja dásseárvu

Vuoigatvuohta dearvvašvuhtii, oahpahussii ja dásseárvui lea vuođuštuvvon vuođđoolmmošvuoigatvuođain. Dát leat suorggit mat guoskkahit min buohkaid min eallimiin ja dát leat hui dehálaš áššesuorggit NSR`ii ja Sámediggái.

Dearvvašvuohta, oahpahus ja dásseárvu

Dearvvašvuohta

Leago dus áhkku gii dáhttu sámástit doaktára luhtte? Dárbbašat go psuhkalaš dearvvašvuođabálvalusa mii dovdá du duogáža ja servodaga? NSR oaivvilda ahte lea dehálaš ahte gávdnojit dearvvašvuođabargit mat dovdet sámi gielaid ja kultuvrra. Unnimus mihttomearri lea ahte galgá gávdnot dulka go olbmot deaividit dearvvašvuođabálvalusaiguin.

Sámiin lea vuoigatvuohta ipmirduvvot sihke gielalaččat ja kultuvrralaččat go geavahit dearvvašvuođa- ja sosiálaásahusaid. Sámiin sáhttá leat eallinipmárdus mii lea earálágan go eanetloguservodagain. Sámi dearvvašvuođa- ja sosiálabargiid oahppu ja rekruteren lea vuođđu buori dearvvašvuođabálvalussii sápmelaččaide. Loga válgaprográmma dearvvašvuođavuoruhemiid dás.

NSR áigu bargat earret eará dáid áššiid ovdii:

  • sihkkarastit sámi mánáid vuoigatvuođat gillii ja kultuvrii deaivvadettiin mánáidsuodjalusbálvalusain, biebmoruovttuin, ja mánáidsuodjalusásahusain.
  • ahte sápmelaš vuorrasat ásahusain ja ruovttubálvalusain besset aktiivvalaččat searvat sámi kultureallimis.
  • ovttaárvosaš dearvvašvuođabálvalusaid buot sápmelaččaide, julev- ja lullisámi guovllut galget deattuhuvvot.
  • Doaibmabijuid mat eastadit iešsorbmema.
  • ahte gielddat láhčet dásseárvosaš doaibmafálaldaga doaimmashehttejuvvon sámiide

Oahpahus ja mánáidgárddit

Skuvllat ja mánáidgárddit leat muhtun min deháleamos servodatásahusain. Dat leat vuođuštuvvon vássán áigái ja galget vuođđudit min boahtteáiggi. Oahpahusvuogádagat galgá vuođđuduvvot sámi oahppi ja Sámi servodaga dárbbuide. Sámi árbevierut, gielat, kultuvra ja vuođđoárvvut galget čuovgat olles oahpahusvuogádagas. Mánáidgárddit ja skuvllat leat dehálaččat oadjebas identitehtii.

Buot sámi mánáin ja nuorain galgá oktagaslaš vuoigatvuohta buori oahpahusbálvalussii sámegielas ja sámegillii, beroškeahttá ássanbáikki. Skuvllat fertejit leat dihtomielalaččat iežaset geatnegasvuođain go deaividit sámi ohppiin ja dat fertejit sihkkarastit sihke sámi váhnemiidda ja ohppiide doarvái dieđuid vuoigatvuođaideaset birra sámi oahpahussii. Loga olles válgaprográmma oahpahusa ja mánáidgárddiid birra dás.

Mánáidgárddit

NSR áigu bargat earret eará dáid áššiid ovdii:

  • lága bokte nannet individuálalaš vuoigatvuođa sámi mánáidgárdesadjái.
  • lága bokte nannet gielddaid geatnegasvuođa sihkkarastit doarvái sámi mánáidgárdesajiid, ja bearráigeahččat doibmiibidjama.
  • nannet mánáidgárdefálaldaga sámi mánáide geain lea ja geain ii leat sámegiella ruovttugiellan.

Skuvla

NSR áigu bargat earret eará dáid áššiid ovdii:

  • geatnegahttit skuvllaid juohkit dieđuid vuoigatvuođa birra sámegieloahpahussii.
  • ovdánahttit stipeandaortnega mii lea ohppiide geain lea sámegiella fágajoavkkus.
  • ahte sámi oahppit geain lea gáiddusoahppu lea vuoigatvuohta hospiteret resursaskuvllain.
  • ahte biddjo johtui bargu sámi profiilaskuvllaiguin.

Gelbbolašvuođalokten ja rávisolbmooahppu

NSR áigu bargat earret eará dáid áššiid ovdii:

  • nannet sámi giella ja kulturoahpahusa rávisolbmuide.
  • dohkkehit árbevirolaš máhtu formálalaš gelbbolašvuohtan.
  • geatnegahttit stáhtahálddašeddjiid buoret juohkit dieđuid oahpaheddjiid joatkkaoahpu lohkanlohpeortnegiid birra.

Alit oahppu ja máhttoovdánahttin

Go lea máhtus sáhka de mearkkaša sihke sámiid iežaset máhttu ja gelbbolašvuohta seailluhit ja ovdánahttit iežamet kultuvrra ja servodaga, muhto maiddái earáid máhtu min birra. Sámiin lea vuđolaš vuoigatvuohta, ja iešheanalaš geatnegasvuohta ovdánahttit máhtu min ja min birrasa birra. Sámiid ja sámiid bázahusaid dutkan ii galgga dáhpáhuvvat sámiid miehtama haga. Sámi álbmot galgá beassat váikkuhit ásahusaiguin ja prográmmaide mat ovdánahttet gelbbolašvuođa ja oahpu.

Mis lea gelbbolašvuođadárbu Sámis. Min máhttu lea huksejuvvon sihke ođđaáiggi akademiijas ja árbevirolaš máhtuin mii lea sirdojuvvon buolvvas bulvii, ja dát dagaha sámi oahpu ja dutkama áidnalunddogin. Sámediggi galgá bidjat eavttuid sámi alitoahpu stivremii. Loga dás olles válgaprográmma Oahpu ja Máhttoovdánahttima birra.

NSR áigu bargat earret eará dáid áššiid ovdii:

  • ovdánahttit Sámi Allaskuvlla šaddat universitehtan.
  • ahte oččoduvvojit eanet studeanttat sámi vuođđoskuvlla- ja mánáidgárdeoahpaheaddjeohppui.
  • sámi árbediehtu vuođđun dutkamis, seamma eavttuid mielde go dutkan muđui galgá biddjot vuođđun hálddašeapmái.
  • buoret ruhtadanortnegat sámi dutkamii.
  • buoret ja soddjilis lassi- ja joatkkaskuvlaoahppofálaldaga sámegielas buot sámegielat bargiide.

Dásseárvu ja máŋggabealatvuođa

NSR oaivvilda ahte Sápmi lea buohkaide. Mii bargat dásseárvosaš Sámi ovdii gos buohkat besset eallit vealaheami haga ja oasálastit servodateallimis seammá eavttuin go buohkat, beroškeahttá sohkabealis, seksuála sojus, sohkabealidentitehtas, čearddalašvuođas, doaimmashehttejumiin, agis dahje oskkolaš gullevašvuođas.

Buohkat galget beassat eallit rahpasit ja oadjebasat dakkárin go leat ja galget leat seammá vejolašvuođat. Duohtandahkat dán de lea stuorra ovddasvástádus sámi servodagas. NSR bargá rievdadan dihtii minstariid mat dagahit ahte buohkain eai leat seammá vejolašvuođat, ja NSR bargá rievdadan dihtii boaresáigásaš guottuid mat dahket ahte buohkat eai beasa rahpasit eallit.

Juohke áidna okta buktá sámi servodahkii juoidá, ja dat addá midjiide fámu, roahkkatvuođa ja movtta. Ná mii hábmet oktasašvuođa ja rahpaseabbo ja nannosit Sámi! Loga olles válgaprográmma Dásseárvvu ja Máŋggabealatvuođa birra dás.

NSR áigu bargat earret eará dáid áššiid ovdii:

  • ovdánahttit oahpahusdagu skuvllaide bonju sápmelaččaid birra.
  • eastadeaddji doaibmabijuid veahkaválddálašvuođa ja seksuálalaš vearredaguid hárrái sámi servodagas, ja ahte mánát ja nuorat oahpahuvvojit leat dihtomielalažžan iežaset ja earáid rájáid ektui.
  • eastadit vealaheami ja cielaheami digitála vuogádagain.
  • ovdánahttit doaibmabijuid guottuid ektui/kampánjjaid givssideami vuostá.
  • sohkabealdásseárvovuohta sámi vuođđoealáhusain.