Aktisasj gielalasj práksis ja gievras giellamodella

Skrevet av: Vendla Nielsen, Viestarmera válggabijra

Tjåhkanimjådedidddje,

Julevsáme guovlon lip dilen gånnå giella la alvos láhkáj niejdedum. Moattes li aktijva válljima baktu válljim sámegielak mánájgárdde- ja åhpadusfálaldagáv, valla ij la dajnas vuorbástuvvam giellajoarkedimijn. Dille la navti jut sámegiella ij la dasti ieneplågån sijddagiellan sámegieloahppij gasskan. Miján la æjgát buolvva gudi la láhppám ietjas gielav, valla vilá sihti sijá máná galggi oahppat sámegielav.

Dáhpáduvvá vilá ållu positijva ássje julevsámegiela hárráj, Hábmerin. Viejega AS ásadin ådåálgadimev sámegielak mánájgárddefálaldagás duorastagá 6. biejve gålgådismánon oabme Vuonak mánájåroj huodnahin Ájluovtan. Hábmera suohkan tjadát julevsáme profijllaskåvllå guoradallamav Ájluovta skåvlån ja Nordlánda fylkkasuohkan la ásadime Knut Hamsun joarkkaskåvlåv sáme profijllaskåvllån.

Akteraj aktisasjvuohta la jut vaddi bájkálasj giellaåhpadimev, ja ij gájdosåhpadimev mij la defineridum gænodis giellamodellan. Ja dá akterra sihti fálat åhpadusáv gievras giellamodellaj milta, gånnå tjalmostuvvá kvalitiehttaj ja metåvdåjda ma vaddi gielalasj båhtusijt. Sijá ulmme hæhttu liehket aktisasj gielalasj práksis ja gievras giellamodellaj tjanástibme.

Terma “gievras” ja “gænodis” guovtegielak modella li viettjadum VAT2016 Vájmo gielas ja guovtekgiellaprofessåvrrå Colin Bakera tjielggidusás. Baker juohká organisasjåvnnåmodellajt guovte oajvve juohkusijda “gievra” ja “gænodis” modellajda. Dábálasj åtsådallam gievras modellaj la jut oahppe gudi tjuovvu dajt, addnij máhttelisvuodav sjaddat aktijvalasj guovtegielaga, ja åtsådallam gænodis modellaj la jut oahppe gudi tjuovvu dajt addnij binnep máhttelisvuodajt sjaddat aktijvalasj guovtegielaga.

Sámedigge la biedjam juohkusav ma li buktám tjielggidusáv gåktu gievras giellamodella máhtti tjuovvoluvvat skåvlån ja mánájgárden gånnå produktijvva sámegiella galggá liehket tjielgga ulmme. Juohkus vuoset dárbbuj hiebadittjat organisasjåvnålasj ævtojt åhpadusán ja duodden nanos giellapráksis.

Duodden dasi la Sámedigge áttjak almodam åvddånahttemprográmmav oarjjel- ja julevsámegielaj hárráj, gånnå ulmme la guovtegierdev giellaaddnijs oadtjot. Julevsáme guovlon galggá lassánibme 300 produktijva julevsámegielagij åhpadusá baktu åvddål 2040. Giellaguovdátja galggi rekruttierit sæmmi mierev ållessjattuk giellaaddnijt. Jus dájt ulmijt galggap jåksåt de la dárbbo miellaj ja máhtudahkaj hiebadit metåvdåjt ja organiserimav.

Sámedigge doarjjo rudáj giellatjiehpijda sihke mánájgárdijn ja skåvlåjn. Sámedigge la aj juollodam 400.000 kr prosjæktaruhtan julevsáme profijllaskåvllåj. Dat la riek buorre, valla rahpá vaj Sámedigge bierri- ja máhttá oassálasstet nannusap láhkáj plánajda ma gulluji julevsámegielåhpadussaj.

Sámedikke la åvdåsvásstádus sáme giellaåhpadusás ja dan diehti la luondulasj jut Sámedigge vuoset æjgátvuodav aktisasj gielalasj práksisij ja gievras giellamodellaj tjadádibmáj julevsáme giellaåhpadusán, mánájgárden, vuodoskåvlån ja joarkkaskåvlån. Dan láhkáj sjaddá tjanás akteraj giellabargo ja åhpadime gaskan.

Giedo.