Rájáhis álbmot

Sihke beaivválaš dilis eaŋkilolmmožin ja politihkas mii bargat ja johttit riikkarájáid badjel.
Govven: Jim Roar Wigelius

Kategori
NSR
Forfatter
NSR
Dato
06.08.2021
NSR

Rájáhis álbmot

“Mii sámit leat okta álbmot eai ge riikkaráját galgga hehttet min oktasašvuođa”,
nu álggahuvvo Sámekonferánssa 1971 julggaštus. Sihke beaivválaš dilis eaŋkilolmmožin ja politihkas mii bargat ja johttit riikkarájáid badjel.

NSR áigu leat searvvis bargat eamiálbmogiid ja unnitloguid vuđolaš vuoigatvuođaid ovddas ja leat mielde ráfibarggus ja unnideames vearjoveagaid máilmmis. Riikkaidgaskasaš riektenjuolggadusain lea mearrideaddji mearkkašupmi sihkkarastin dihte eamiálbmogiid ja unnitloguid beroštumiid. Danne lea dehálaš ahte sápmelaččat leat beroštuvvan riikkaidgaskasaš bargguin ovttas eará eamiálbmogiiguin.

– Mii dovdat erenoamáš bures riikkarájáid ja daid hehttehusaid. Leat olu áššit maiguin sáhttit ja berret ovttasbargat Sámis. Ovdamearkkat leat máŋga, nu mo luossabivdohálddašeapmi, oahpahus, dearvvašvuođasurggiin, ja giellaovttasbarggut. Ja dása gávdnojit mis buorrelihkus buorit vuogádagat, nu mo sihke Sámiráđđi ja Sámi Parlamentáralaš ráđđi, dadjá Jovna Vars Smuk, NSR 2. evttohas Nuortaguovllu válgabires.

Sámiráđđi lea sámi váldoservviid oktasaš searvi mii bargá riikkaidgaskasaččat ja máŋggain vuogádagain. NSR dáhttu ain eanet nannet ovttasbarggu Sámedikki ja Sámiráđi gaskkas. Sámi Parlamentáralaš Ráđđi (SPR) ges lea Sámedikkiid oktasaš ásahus ja doppe bargat áššiin mat guoskkahit buot sámiid ja NSR dáhttu nannet maiddái SPR:a. SPR vuođđudii lávdegotti 2019:is mii galggai identifiseret konkrehta rádjahehttehusaid Sámis ja árvalit čovdosiid dáidda.

– Mii leat cuigen sihke unna ja stuorát hehttehusaide mat dagahit sámi johtolahkii eanet hástalusaid go livččii dárbu, ja maid sáhttá čoavdit go bidjá miela vuollái. Jus ovdamearkka dihtii bargá dahje studere nuppi riikkas, de deaivida hástalusaiguin dego vearuin, váilevaš dieđut njuolggadusaid birra, ja vel hástalusat oahppodoarjagiin ja oadjoruđaiguin, dadjá Myrnes Balto.

Maiddái sámi kultuvrii ja ealáhusaide dagahit riikkarájit oaidnemeahttun muvrra.

– Maiddái sámi kultuvrii ja ealáhusaide dagahit riikkarájit oaidnemeahttun muvrra. Dát sámi rádjahehttenlávdegoddi čujuhan dasa man váttis lea sámi duojáriidda johttit rájiid badjel go márkaniidda galget mannat gávppašit, go šaddet momssa máksit ovddalgihtii, ja de maŋŋá vuorddašit vaikko man guhká ovdal mákso ruovttoluotta. Dát dagaha ahte máŋggas eai ba vuolgge ge johttit.