Gieries NSR-lïhtsegh
Daelie jåvle aalka, jïh mijjieh joekoen tjarke jåvleraeffien mietie haeliedibie. 2020 akte haestiedihks jaepie orreme gaajhkesidie abpe veartenisnie aktine veartenevijries pandemijine. Dïhte aaj mijjem Saepmesne baajnehte.
Buerie båetede NSRn 46. rïjhketjåanghkose, 2.–4.10.2020! Daagkoe sïjhtede rætnoe gaavnedh dovne formelle jïh uformelle bïevnesh.
Les mer
Gieries NSR-lihtsegh! 2019 libie vuajneme daerpies NSR:ine jïh saemiesiebriejgujmie.
Les mer
Norske Samers Riksforbund/NSR-Sáb og sametingsrådet fremmer ved sametingsplenum i september en ny og moderne litteraturpolitikk som sikrer flere samiske bøker og en bedre formidling av samisk litteratur.
– Vi vil ha mer samisk litteratur til flere lesere. Derfor ønsker vi å satse offensivt på produksjon av ny samisk litteratur på flere av de samiske språkene, samt å opprette litteraturformidlingsstillinger i Sør- og lulesamiske områder, sier Márjá-Liissá Partapuoli fra NSR/Sáb
NSR/NSR-Sáb trekker frem viktigheten av å jobbe for en større støtte til produksjon av samisk litteratur.
– Per i dag utgis det altfor lite samisk litteratur, særlig på de mindre samiske språkene som sør- og lulesamisk. Vi må sikre at folk får tilgang til samisk litteratur, men også se til at det faktisk finnes nye og tilgjengelige romaner, ungdomsbøker og kjærlighetsbøker for samiske lesere, fortsetter Partapuoli.
Etter at regjeringen kuttet i Sametingets kulturbudsjett, ser NSR/NSR-Sáb seg nå nødt til å omprioritere kulturmidlene man faktisk har.
– Sametinget den eneste institusjonen som har ansvaret for produksjon av samisk litteratur. Med det økonomiske handlingsrommet vi har i dag, har vi ikke samvittighet til å fortsette binde opp så mye penger til litteratur i bokbussene. Særlig da utredningen vår viser at tilbudet ikke når frem til store deler av den samiske befolkningen. Husk at det er kommunene og fylkene som har ansvaret for bibliotektjenester, sier Partapuoli.
– Vi legger derfor om det som har vært støtteordningen til bokbusser som formidler, og satser på nye måter tilpasset vår digitale tid. Det inkluderer de nye litteraturformidlingsstillingene samt en satsing på digitale løsninger- som lydbøker og e-bøker, fortsetter Márjá-Liissá.
Márjá-Liissa har tiltro til at den nye litteraturpolitikken vil være til det beste både for forfattere og lesere av samisk litteratur.
–Jeg ønsker at det skal produseres nye samiske lesersensasjoner, for eksempel en ny “Lájlá”, men da må Sametinget være villige til å satse på produksjon av litteratur, og nye grep for å nå samiske lesere. Jeg har troen på at denne satsingen kommer til å bli et stort løft både for samiske forfattere og lesere, avslutter Partapuoli.
NSR edtja akte jearsoes siebrie årrodh. Mijjieh dan åvteste datnem dov histovrijh mijjine juekedh, guktie maehtebe vielie daajroem åadtjodh dan bïjre mij jïjtjene siebresne heannede.
Les mer
Aajhtoeh bæjngoelistie mijjen aerpievuekien jieliemidie haestieh, jïh båatsoe lea sjïerelaakan behtjiedamme. Itjmies dejtie fuelhkide mah båatsojne gïehtelieh, jïh dan åvteste båatsoe lea akte dejstie guedtije tsegkijste saemien kultuvresne dellie aaj itjmies don saemien siebriedahkese.
– Noerh eah saemiepolitihkem pryöjjedh. Dam gaajhkesh dovnesh govleme. Men dah mah dam jiehtieh eah dagke tjåanghkojne orreme NSR:sne, jeahta Cecilie-Kristiin Øien Thomsen mij lea åvtehke NSR:n Noeremoenehtsisnie.
Ståvroen lïhtsege Nöörjen Saemiej Rijhkesiebresne (NSR N) Maja Kristine Jåman håhkoe åadtjoe aaj båetije biejjide båatsojne jïh båatsojste jieledh. Daelie håhkoem håvhtedåvva Europan stööremes bïegkefaamoeprosjeekte Stoerretjahkesne Fovsesne.
Nöörjen Saemiej Rïjhkesiebrie (NSR) akte dejstie lïhtsegesiebrijste Saemieraaresne. Laejhtemen mænngan, mij bööti Saemieraerien stoerretjåanhkoe, saemiekonferansen vööste, gosse ij gååvnesh åarjelsaemien toelhke, bellie organisasjovne mïeriedamme faala maeksedh akten biejjen toelhkestimmien åvteste.
–Sïjhtebe viehkiehtidh guktie åarjelsaemien saadthalmetjh åadtjoeh konferansesne saemiestidh, joekoen daen jaepien gosse tjåanghkoe Tråntesne Tråante 2017 100-jaepieheevehtimmesne. Vihkeles Elsa Laula Renbergen gïele vååjnesisnie ojhte daen jaepien, NSR:en åejvie Beaska Niillas jeahta.
NSR faala dle Saemieraaran maeksedh åarjelsaemien toelhkestimmien åvteste seminarebeajjan “ellies Saepmie”, jis gååvnese toelhke gïe maahta dam darjodh. Beaska Niillas guarka geerve maeksedh toelhkestimmien gaajhkh saemien gïeli åvteste, mohte aaj barkij dan barkose gaavnedh.
–Daajram man geerve onne organisasjovnese lea gelline gïeline barkedh. Dïhte hov akte dejstie stoerre haestemistie Saepmesne, gellieh gïelh, mohte vaenie beetnegh jïh gïelevierhtieh. Daejnie onne viehkine håhkesjibie mijjieh maehtebe viehkiehtidh annetje gujht dovhtesjidh dam gaskem mij gïeli gaskemsh, NSR:en åejvie jåarhka.
(Du kan velge nordsamiske (finsk), lulesamiske (dansk), sørsamiske (svensk) eller norske undertekster under innstillinger.)
Gieries gaajhkesh dovnesh
Daan jaepien jåvle lij lissie buerie båeteme munnjien, akten guhkies jïh barkoes tjaktjen mænngan. Manne gegkestem dijjieh aaj naan seadtoes jåvlebiejjieh åtneme. Mubpien jaepien edtjebe 100 jaepieh aavoedidh saemiepolitihkeles barkojne gosse Tråantesne gaavnedibie – goevten 2017. Gegkestem mijjieh buektiehtibie 2017 darjodh akten jaapan måahtadimmine saemien siebriedahkesne, guktie gaajhkh mijjieh vielie ektievoetem jïh vieksiesvoetem damtebe. Daan tjaktjen aktem gïeledigkiedimmiem åtneme mij geerve orreme, men dagke maehtebe maam akt destie lïeredh?
Gaajhkem lehkiem gusnie fealedeminie jïh saemieh gaavnesjem, dle aaj soptsesh saejriesvoeten bïjre govlem. Mearoegaedtien mietie lea dov soptsese, mij ij leah åådtjeme saemien lïeredh daaroedehtemen gaavhtan, mij mannem jeenjemes duahta. Datne mij dagke damth datne leah saemien siebriedahken ålkolen. Dagke datne govleme datne ih leah nuekies hijven saemie, juktie ij leah iktesth dïhte saemien ektievoete lea nuekies feerhmeles. Dagke raaktan dïhte saemien gïele mïsse datne ektiedimmiem åtnah lea akte gïele maam vaenieh soptsestieh, jïh dannasinie geervebe lïeredh.
Ij vaajmoegïelem maehtedh. Manne aaj dam domtesem damtem. Mov eejhtegh idtjin munnjien saemesth, jalhts jïjtjh meehtin. Dah don baelien profesjonelle raeriem leajhtadin mij jeehti ij lij hijven maanide guektiengïeline årrodh. Munnjien akte stoerre gåaroes raejkie sjïdti, akte stoerre ohtselimmie.
Mænngan jieliedisnie, mænngan manne goh geerve almetje lim saemien lïereme, jïh aadtjen mov voestes maanam åådtjeme, dellie aktem orre såarhts saejriesvoetem damtim. Edtjim dam saemien nuhtjedh maam meehtim, maam damtim ij lij nuekies hijven? Dagke sïjhtim dellie vaahrese båetedh dam persovneles lïhkesvoetem dassedh mij edtja tjædtjetjeguaktaj gaskem årrodh.
Manne baersieldimmietjiehtjielisnie tjahkasjim gosse dam stoerre veeljemem veeltim, maanine mov faerhmesne. Aalkoelisnie maanese sïmmim – dan isveligke jïh sååjrehke lij dååjrese. Gosse dïsse bååstede vuartesjem dellie garmere sjïdtem. Daelie daajram manne reaktoelaakan veeljim, jïh dagke daate lea dïhte veeljeme maam ellen jeenjemes garmerdem daan biejjien. Manne aaj garmere, gosse daelie jaepien 2016 byögkelesvoetesne saemestem, jalhts fïerhte voestesgïeleldh almetje maahta hov dutnjien soptsestidh manne gujht ånnetji moltestem.
Gosse jeenjesigujmie dejstie soptsesteminie mah saemien gïelem hïejmeste utnieh, dellie akte jeatjah såarhts saejriesvoete jïh vaejvie. Manne damtem guktie datnine, mij dagke irhkesovveme dan åvteste datne saemie jïh saemesth. Dagke govleme dov daaroen gïele ij leah dan hijven daagkarijstie goh manne, mij daaroen voestesgïeline åtna. Datne dagke aaj dam persovneles dïedtem damth, jis ibie mijjieh mah saemesth gïelem guhkiebasse vaeltebe, dellie ij gïele sïjhth naan båetijem aejkiem utnedh.
Saemien almetjh, manne gegkestem mijjieh jåvli mænngan aelkebe dam vigkiem mijjen gaskem måjkoedidh maam mijjen siebriedahkesne utnebe. Måjhtelh man joekoen åajvoeh, mijjieh annje jïjtjene gïelh utnebe. Mijjieh maehtebe, gaajhkesh dovnesh, jïjtjene nuepiejgujmie, mijjen buaratjommesem darjodh ihke gïele gååvnese aaj båetijen aejkien. Manne gegkestem mijjieh maehtebe dam ektesne darjodh, bielelen vaahrese båetedh aktem joekehtsem sjugniedidh gïeh hijven jïh nåake saemieh. Juktie gaajhkesh seamma hijven saemieh. Datne mij saemesth. Jïh datne mij ij leah saemien lïereme.
Gegkestem dijjieh naan raeffies jåvlebiejjieh åadtjode, jïh mijjieh sinsitnine buerie bïevsterinie jïh leajhtadimmine gaavnesjibie jåvli bissiebiejjiej mænngan. Lahkoe jåvlh!
